سفر به شمیران با آقای خاطره ، گذشته تا امروز شمیران در مجموعه عکس های عباس صالحی - انجمن آقای شرفی

به گزارش انجمن آقای شرفی، دیوارهای خانه پر شده از عکس ها سیاه و سفیدی که از روزگار رفته حکایت دارند؛ روزگاری که محله های دزاشیب، نیاوران و تجریش با زمین های زراعی و گندمزارها به هم وصل می شد.

انجمن آقای شرفی- شهره کیانوش راد: آن روزها خبری از خودرو نبود و درشکه و اسب پرکاربردترین وسیله نقلیه ای بود که مسافران را بین شمیران و تهران جابه جا می کرد. عباس صالحی متولد سال 1335 است. او با داشتن گنجینه ای گرانبها از عکس های قدیمی پس از سال ها توانست آرزوی دیرینه خود را عملی کند و موزه ای جمع و جورترتیب دهد. وی خانه آبا و اجدادی اش در دل بازار تجریش را به محلی برای نمایش مجموعه عکس هایش از شمیران و تهران تبدیل نموده است. با تماشای عکس ها می توانید به شمیران سال های دور سفر کنید و با نخستین و قدیمی ترین سلمانی، قابله و آشپز شمیران آشنا شوید.

سرزدن به خانه پدری به او آرامش می دهد. می تواند دور از هیاهویی که این روزها به جان تجریش افتاده است ساعتی در میان دیوارهایی پوشیده شده با عکس های سیاه و سفید، خاطراتش را مرور کند. حاج عباس، آماری از عکس های قاب شده به دیوار ندارد. می گوید: این دیوارها گنجایش بخشی از عکس هایی را دارند که سال ها جمع نموده ام. جایی مناسب تر از این خانه قدیمی برای نگهداری عکس هایم پیدا نکردم. درکوچک کنار مغازه اش دربازار تجریش را که باز می نماید، با 2راهرو پیچ در پیچ ما را به حیاط کوچک و باصفایی می رساند که در میان ساختمان های اطراف محاصره شده، اما حدود 100 سال پیش محل زندگی خانواده پدری او بوده است. می گوید: خانه خیلی عظیمی بود. مغازه ها از سر بازار تا اینجا جزو خانه بود و چون موروثی بود به مرور فروخته شد. مانند همه خانه های تجریش کاهگلی بود ولی حدود 50 سال پیش که دیگر قابل سکونت نبود بازسازی شد. خیلی از خانه های این بازار به مغازه یا انباری تبدیل شده اند. ما هم می توانستیم این خانه را بفروشیم یا اجاره دهیم اما نگه داشتیم. چند بار خانواده بیمارانی را که از شهرستان برای مداوا به بیمارستان تجریش می آمدند و جایی برای استراحت نداشتند به این خانه آوردم تا بتوانند یکی دو روز رایگان اینجا اقامت نمایند.

مرحوم محمد صالحی پدر حاج عباس که به میز ممد آب بند، معروف

و نخستین بستنی فروش در شمیران بود. حاج محمد سال 1354 فوت کرد.

• عاشق عکاسی بودم

جای خالی روی دیوارهای طبقه دوم باقی نمانده. عکس ها تا کنار پله ها به دیوار چسبیده است. صالحی می گوید: احتمالاً دیوار راه پله ها و طبقه اول هم به مرور پر گردد. او عکس ها را با جزئیات برایمان شرح می دهد. محل و زمان عکاسی، نام افرادی که در عکس دیده می شوند و سال هاست که فوت نموده اند، شغل و نسبت فامیلی و شهرتی که در تجریش داشته اند... با نگاهی به عکس ها می گوید: از نوجوانی عاشق عکاسی بودم اما تمکن اقتصادی برای خرید دوربین نداشتم. هر جا عکس قدیمی می دیدم می خریدم. خانه اقوام و دوستان که می رفتم اگر عکس قدیمی داشتند از آنها به امانت می گرفتم. خیلی ها وقتی علاقه مرا به عکس های قدیمی می دیدند آلبوم هایشان را به من نشان می دادند؛ عکس های خانوادگی؛ عکس هایی که در گندمزارهای چیذر، دزاشیب، فرمانیه، جماران، نیاوران، بازار تجریش، امامزاده صالح(ع) و... گرفته شده بود. خیلی از عکس هایی که اینجا می بینید شاید در آلبوم های قدیمی شمیرانی ها موجود باشد اما چیدن آنها کنار هم حس خوبی به آدم می دهد. نگاه کردن به آنها مانند سفری به گذشته های دور است. برخی از دوستان لطف دارند و وقتی عکس های قدیمی را به من می دهند می گویند پیش تو باشد بهتر است. تو ارزش این عکس ها را بیشتر می دانی.

در آرشیو عکس عباس صالحی می توانید

از سلمانی و قابله تا قهوه چی و جگرکی را ببینید.

• آشنایی با نخستین ها

دنبال کردن رد خاطراتی که از گذشته در ذهنش به جا مانده، یکی از ویژگی های حاج عباس برای پیدا کردن عکس هاست: آدم های خوشنامی که در بازار تجریش دیده ام مانند خاطره ای دور در ذهنم باقی مانده اند. از سلمانی و قابله تا قهوه چی و جگرکی همه را به یاد دارم یا نام آنها را شنیده ام. ممکن است چند نسل از آنها گذشته باشد اما هر جور شده سعی می کنم سرنخی از بستگانشان پیدا کنم تا اگر عکسی دارند به امانت بگیرم. گاهی از من می خواهند عکس را برگردانم و گاهی هم می گویند عکس پیش تو باشد محفوظ تر است. یکی از عکس هایی که دارم مربوط به مرحوم حاج رضا طاهری است. او فرد خوشنامی در بازار تجریش بود. آن وقت ها کارگران فصلی از شهرهای اطراف تهران برای کار در زمین های زراعی به شمیران می آمدند. چون نمی توانستند از دستمزدی که می گیرند محافظت نمایند، پول های خود را تا زمانی که می خواستند به شهرستان برگردند، امانت نزد حاج آقا رضا می گذاشتند. این ماجرا مربوط به حدود 60 سال پیش است. من که آن موقع سن و سالی نداشتم اما این ماجرا را به یاد دارم. بعدها پیش پسر حاج رضا رفتم و از او خواستم اگر عکس قدیمی از پدر دارد به من امانت بدهد. خیلی از عکس ها را به وسیله بچه ها یا نوه های افرادی که به یاد دارم تهیه می کنم. اغلب عکس ها تا خورده و از بین رفته است. بعد از بازسازی، آنها را در ابعاد عظیم تر چاپ می کنم. الان به وسیله گوشی همراه و فضای مجازی، عکس ها راحت تر به دستم می رسد. خیلی از آنهایی که الان ایران زندگی نمی نمایند عکس های قدیمی را به دستم می رسانند و من هم مشتاقانه آنها را به مجموعه عکس هایم اضافه می کنم. در میان عکس های شمیران، عکس هایی از دروازه های تهران، وقفنامه های قدیمی، رجال سیاسی و... دیده می گردد. در گوشه ای از اتاق نیز مجله های قدیمی، آرشیو روزنامه های اطلاعات و کیهان، مجله های فرهنگی و... ردیف شده اند. چند عکس را نشان می دهد و بعد انگار شک می نماید که کدام یک برایش خاطره انگیزتر است. نگاهی به باقی عکس ها می اندازد و با اطمینان می گوید: برای پیدا کردن تک تک عکس ها کلی دوندگی نموده ام. برخی از دوستانم به من می گویند چرا جای بهتری برای عکس ها انتخاب نکردی؟ با صرف هزینه بیشتر، اینجا را به موزه عمومی تبدیل کن. جواب من یک جمله است: اینجا را برای دل خودم درست نموده ام. هرکسی به چیزی علاقه ای دارد؛ من هم به عکس های قدیمی. دیدن عکس های قدیمی حالم را خوب می نماید. به دوستانم می گویم اینجا موزه دل است.

خیلی از عکس هایی که اینجا می بینید

شاید در آلبوم های قدیمی شمیرانی ها موجود باشد اما چیدن آنها کنار هم

حس خوبی به آدم می دهد.

• مجوز رادیو با رعایت قوانین کشوری

عباس صالحی در میان عکس های قاب گرفته شده، تابلویی را نشان می دهد که جواز داشتن یک دستگاه رادیو است. طبق نوشته های این برگه که مربوط به سال 1328 است حسن عامری می تواند یک دستگاه رادیو ساخت کارخانه فیلیپس در منزلش داشته باشد. در این مجوز بر رعایت قوانین کشوری تأکید شده است. صالحی می گوید: مادرم نقل می کرد وقتی مجوز داشتن رادیو به حاج حسن داده شد، جشن گرفت و همه اهالی برای شنیدن صدای رادیو در خانه اش جمع شدند.