خبرنگاران واکاوی زندگی در میان دست سازهای باستانی - انجمن آقای شرفی

به گزارش انجمن آقای شرفی، تهران- خبرنگاران- موزه ملی ایران در خیابان 30 تیر تهران حدود سه میلیون دست سازهای باستانی را در دل تاریخی خود جا داده است؛ اشیایی که برخی از آنها بیش از یک میلیون سال قدمت دارد و نحوه زندگی انسان در دوره های مختلف باستانی را در ذهن بازدیدکنندگانش ترسیم می کند.

وارد این موزه پر رمز و راز که می شوی، ابزارهای ساده اما پرکاربرد درون آن، تکاپوی انسان برای بهبود زندگی را به نمایش می گذارد و یافته های باستان شناسی حاصل از کاوش های علمی از دوره پارینه سنگی تا اسلامی را می توانی از نزدیک ببینی.

این موزه به دو بخش موزه ایران باستان و دوران اسلامی تقسیم بندی می شود و موزه دوران اسلامی در ساختمان جداگانه ای در داخل محوطه ایران باستان قرار گرفته است.

موزه ایران باستان نیز دارای دو بخش شامل آثار پیش از تاریخ در طبقه دوم و دوران تاریخی در طبقه اول است که اکنون طبقه اول برای بازدید عموم هر روز از ساعت 9 صبح تا 17 فعال شده و طبقه دوم برای بازخوانی اشیا و اسناد تاریخی به صورت موقت تعطیل می باشد.

در این بخش از موزه همه پروتکل های بهداشتی رعایت می شود و تب سنجی از مراجعه کنندگان در ورودی نیز کفایت نمی کند و از بازدیدکنندگان درخواست می شود تا حتما از ماسک استفاده کنند و تا حدممکن به ویترین آثار نزدیک نشوند.

مینا زنجانی، دانشجوی علاقه مند به تاریخ باستان در حال بازدید از این موزه می گوید که با دیدن دست سازهای این موزه، برگ هایی از تاریخ را ورق می زند و برخی از آثار به دلیل تغییر سبک زندگی امروزه برایش ناشناخته است.

البته کنار هر اثر تاریخی اطلاعاتی از تاریخ، نام اشیا و محل کشف آن وجود دارد اما کاربری برخی از آنها سوال بزرگی در ذهن هر بازدیدکننده ای ایجاد می کند؛ سوالی که برای رسیدن به پاسخ آن به سراغ رییس موزه ایران باستان می رویم.

فیروزه سپیدنامه که حدود 20 سال است که در موزه های مختلف تهران از جمله کاخ گلستان و آبگینه و سفالینه فعالیت کرده، از سال 1389 به عنوان رئیس موزه ایران باستان خدمت می کند.

او درباره کاربرد برخی از آثار باستانی دست ساز و عجیب این موزه می گوید: کاربرد هرکدام از این اشیا در گذشته به موارد مختلفی اختصاص داشته است از این رو ما نمی خواهیم با نوشتن اینکه این آثار برای چه کاری استفاده می شده است، ذهن مخاطب را تنها در آن کاربرد متوقف کنیم بلکه برخی از آثار چند کاربردی بود.

به گفته رئیس موزه ایران باستان هر مخاطبی می تواند برداشت متفاوتی از کاربرد اشیا داشته باشد و راهنماها نیز به افزوده شدن اطلاعات مخاطبان از موزه کمک می کنند.

وی ابراز می کند: بر اساس یافته ها هر شیء تاریخی دارای دو کاربرد آیینی یا روزانه بوده است و از این رو باید نسبت به آثار دید نامحدودی داشت؛ برخی از این آثار چند تکه ای بوده و بدون شک دارای کاربردهای مختلف است.

سپیدنامه با اشاره به اینکه این موزه از قدیمی ترین و بزرگترین موزه های کشور است، می گوید: فاخرترین آثار عمومی که هویت ملی و بخشی از تاریخ ما را رقم زده است، در این موزه نگهداری می شود.

وی به ساخت بنای موزه ایران باستان نیز اشاره می کند و می گوید: طرح موزه ملی ایران در سال 1312 توسط آندره گدار معمار فرانسوی با الهام از طاق کسرا پیشنهاد می شود که انتخاب خوبی بود و در نهایت این موزه در سال 1316 خورشیدی گشایش یافت.

وی با اشاره به اینکه موزه ایران باستان در دو بخش پیش از تاریخ و دوران تاریخی طراحی شده است، اعلام نمود: دوران پیش از تاریخ به آثاری از دوران پارنیه سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی از کهن ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش و دوران تاریخی با آثاری از اواخر هزاره چهام پیش از میلاد یعنی آغاز به کارگیری نگارش تا انتها دوره ساسانی اختصاص دارد.

این موزه شناس گفت: قدیمی ترین آثار در این موزه به دوره پیش از تاریخ یعنی دوران پارینه سنگی اختصاص دارد که در آن کهن ترین دست ساخته های انسان در ایران از مکان های باستانی به نمایش گذاشته شده و شامل پنج قطعه ابزار سنگی است.

وی با اشاره به اینکه قدمت آثار از یک میلیون سال تا 800 هزار سال سابقه قدمت دارد، می گوید: انسان مدرن اولیه در همین دوران در ایران زندگی می کردند که آثار این دوره شامل ابزارهای ساخته شده از سنگ چخماق و بقایای سنگواره جانواران در محیط زندگی انسان هاست.

رئیس موزه ایران باستان ادامه می دهد: نوسنگی دوره ای است که در این مرحله انسان ها به تدریج به یکجانشینی گرایش پیدا می کنند و این امر باعث شکل گیری روستاها می شود؛ بر اساس یافته های باستان شناسان در این دوره سفال های اولیه بیشتر طرح ساده و زمخت داشت اما با گذشت زمان بر ظرافت آثار تاریخی افزوده می شود.

وی می گوید: آثاری از جمله ماکت سفالی خانه، پیکرک گلی گراز، ظروف سفالی و مهره های سنگی به این دوران اختصاص دارد.

سپیدنامه با بیان اینکه تخصص گرایی باعث زندگی شهرنشینی می شود، می گوید: مرز بین پیش از تاریخ و تاریخ خط به شمار می رود و این زبان و خط است که تاریخ را ثبت می کند.

وی اضافه می کند: حدود سه میلیون اثر در این موزه نگهداری می شود که بیشتر آنها پژوهشی است؛ ضمن اینکه سایت باستانی مانند قطعات پازلی است که اگر قطعه ای نباشد ناتمام می ماند.

وی با اشاره به اینکه طبقه دوم موره به علت بازخوانی آثار به صورت موقت تعطیل است، می گوید: در این موزه سعی کرده ایم با زبان نسل جدید آثار را معرفی کنیم تا مخاطبان گرایش بیشتری به اماکنی چون موزه داشته باشند.

سپیدنامه در پاسخ به این سوال که کدام اثر در این مجموعه است که شما آن را فاخر و دارای ویژگی های خاص می دانید، می گوید: هیچ آثاری به خاطر ویژگی های باستان شناسی قابل تمایز و حتی مقایسه با آثار دیگر نیست زیرا در زمان خود و آن دوره از تاریخ زیبا و خاص بوده است.

اینها بخشی از توصیف های موزه ایران باستان است، گنجینه ای که هر مخاطبی را در جست وجوی هویت و واکاوی سبک زندگی پیشینیان، به زمان های دور گذشته می کشاند.