مسجدهای زیبای ایران که معروفیت جهانی دارند - انجمن آقای شرفی

به گزارش انجمن آقای شرفی، مسجدهای زیبای ایران که معروفیت جهانی دارند و سالانه بسیاری از گردشگران از خارج از کشور برای بازدید از این مکانهای مقدس به ایران می آیند . طبق آماری که داریم در کل ایران حدود 80 هزار مسجد وجود دارد که بسیاری از آنها تاریخی هستند و زیباترین مسجدهای ایران همان هایی هستند که از گذشته به یادگار مانده اند . مسجدهایی که وقتی به بنایشان نگاه می کنیم یا جلویشان می ایستیم، از آنهمه زیبایی حیرت می کنیم. با همراه باشید تا با این مساجد آشنا شوید و اگر سفری به هر کدام از این شهرها داشتید از تماشا این مساجد غافل نشوید و معماری باشکوه ایرانی را نگاه کنید .

در این مطلب می خوانید :

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله یکی دیگر از مساجد زیبای اصفهان به شمار می آید که در میدان نقش جهان که خود یک مکان میراث جهانی یونسکو است، نهاده شده است. این مسجد در زمان سلطنت شاه عباس اول بین سال های 1603 تا 1619 ساخته شده است و امروزه به عنوان یکی از زیباترین مساجد ایران و جهان شناخته می شود که همواره مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرد. در نمای داخلی و خارجی مسجد، هزاران کاشی در کنار یکدیگر با رنگ هایی شاد پر از سرزندگی، دیوارها و سقفی فوق العاده زیبا خلق نموده اند که با نقوش کوچک و بزرگ زرد رنگ شاهکار طراحی ایرانی اسلامی به شار می رود. این مسجد به علت داشتن یک گنبد بسیار زیبا که در آن از کاشی های ظریف به رنگ کرم و نخودی استفاده شده، معروفیت زیادی دارد و به گونه ای طراحی شده که رنگ گنبد در طول روز از کرم تا صورتی تغییر رنگ می دهد. بعضی می گویند غروب آفتاب معمولاً برترین زمان برای مشاهده این تغییر رنگ است. نمای بیرونی مسجد شیخ لطف الله اصفهان دارای مجموعه ای از نقوش برجسته و نقوش گل است که شاهکاری بی نظیر از هنر و طراحی به شمار می رود و برای تزئین درگاه ها و پنجره از نقوش آبی و زرد رنگ استفاده شده است. چنانچه روزی به میدان نقش جهان رفتید، بازدید از این مسجد زیبا را در برنامه های خود بگنجانید و از هنرنمایی هنرمندان عصر صفوی لذت ببرید.

آدرس مسجد شیخ لطف الله: اصفهان، میدان نقش جهان.

مسجد امام

در همان میدان نقش جهان، به مسجد امام یا مسجد شاه هم می رسیم. البته این مسجد تنها به این دو نام خوانده نمی شود. مسجد سلطانی و مسجد عباسی از دیگر نام های این مسجد است. مسجد امام، مهمترین مسجد اصفهان و خیلی بزرگ تر از مسجد شیخ لطف الله است.حیاط، به دالان های تو در تویی راه دارد و تاریک و روشن آن، فضایی روحانی را به وجود آورده که نمی شود از آن به راحتی دل کند. طاقچه ها، توده مقرنس های روشن، نوارهای دراز کتیبه های سفید و کاشی های هفت رنگ باعث می شود که تصویر پیش چشممان زیباتر از همواره باشد. این مسجد از مساجد زیبای اصفهان شناخته می شود و در بین زیباترین مساجد ایران نیز حرف های زیادی برای گفتن دارد. این مسجد باشکوه و باعظمت اثری متعلق به دوران صفویه است و قدمت آن به سال 1020 هجری قمری می رسد. مسجد شاه را می توان از معروف ترین نمونه های معماری ایرانی اسلامی برشمرد و آن را برآیند هزار سال هنر مسجد سازی در ایران دانست. مقرنس های بی نظیر، طرح های خیره کننده کاشی هفت رنگ، کتیبه های ارزشمند، طاق ها و طاق نماها، ایوان ها و حوض بزرگ وسط حیاط مسجد را باید بارها تماشا و از ترکیب هنرمندانه آن ها لذت برد. گنبد باشکوه و خیره کننده مسجد جامع که همچون نگینی فیروزه ای در دل بافت تاریخی اصفهان می درخشد 52 متر ارتفاع و 5/23 متر قطر دارد و در زیر آن نقطه ای وجود دارد که انعکاس صدا در آن صورت می گیرد و برای بسیاری از گردشگران حیرت انگیز است. این مسجد بزرگ در سال 1310 در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

مسجد جامع عتیق اصفهان

مسجد جامع اصفهان که به نام مسجد عتیق و مسجد آدینه نیز شناخته می شود، از محبوب ترین تماشای های اصفهان به شمار می رود که قدمت بنای اولیه آن به سال 156 هجری قمری می رسد، یعنی چیزی حدود 1300 سال پیش! این مسجد دروان خود در رشد شهرنشینی در اصفهان تأثیر به سزایی گذاشت و همواره در طول تاریخ مورد توجه قرار می گرفت. مسجد جامع اصفهان که جزء مساجد کهن ایران شناخته می شود، چندین بار مورد بازسازی و بازسازی نهاده شده است و آنچه امروزه می بینیم، از تغییرات دوران سلجوقی بر جای مانده است. خلیفه معتصم عباسی در سال 226 هجری قمری دستور ساخت مسجد نو در مکان مسجد پیشین را صادر کرد و بعدها در دوران سلجوقی نیز تغییرات برجسته ای در مسجد انجام شد. در واقع مسجد جامع عتیق اصفهان همچون تابلویی نقاشی است که هنرمندان هر عصر تاریخی ایران، نقشی بر آن زده اند تا امروزه این شاهکار شگفت انگیز برایمان به یادگار بماند. علاوه بر حکومت سلجوقی، دوران ایلخانی، مظفری، ال بویه، تیموریان، صفویان و حکومت قاجار تغییراتی در این مسجد انجام شد و هنر مربوط به هرکدام از این ادوار تاریخی را می توانیم در آن مشاهده کنیم. مسجد عتیق اصفهان همچون بسیاری از مساجد قدیمی ایران به سبک چهار ایوانی ساخته شده است و تزئینات هنرمندانه و بی بدیل آن ها، چشم هر بیننده مشتاقی را به خود خیره می نماید. سکوت و آرامشی که در این مسجد زیبا تجربه خواهید کرد را در کمتر جایی می توانید حس کنید. شکوه بنای مسجد و رازآلود بودن فضای شبستان ها، حس و حالی متفاوت دارد که باید از نزدیک تجربه کرد. محراب زیبای الجایتو خود همچون یک تابلوی گرانبها، هنر دستان سازنده اش را به رخ می کشد. ایوان درویش، ایوان صاحب، ایوان استاد و ایوان شاگرد، نام چهار ایوان مسجد عتیق اند که باید رفت و داستان این چهار ایوان زیبا را از نزدیک شنید. این مسجد در سال 1310 به ثبت ملی رسید و بعلاوه جزء آثار ثبت شده ایران در یونسکو نیز شناخته می شود.

آدرس مسجد جامع عتیق اصفهان: میدان قیام، خیابان علامه مجلسی.

مسجد نصیرالملک

میرزا حسن علی خان، ملقب به نصیرالملک که از اعیان و اشراف شیراز بود، دستور ساخت مسجدی را داد که کار ساختش 12 سال، از سال 1255 تا 1267 طول کشید.شیشه های رنگی و تلالو نور از بین این شیشه ها که روی فرش های داخل می افتد، باعث شده به نصیرالملک، مسجد صورتی ایران هم بگویند. ورودی اصلی مسجد با کاشی های هفت رنگ و گل های سرخ زنبق تزئین شده. نزدیک این مسجد به نارنجستان قوام، خانه زینت الملوک و بازار وکیل می رسیم.مسجد نصیرالملک در بافت تاریخی شهر و در محله گود عربان و قسمت جنوبی خیابان کریم خان زند شیراز واقع شده است و قدمت آن به دوران 1294 هجری قمری می رسد که در آن موقع به وسیله میرزا حسن علی خان ملقب به نصیر الملک از افراد ثروتمند و اعیان شیراز، بنا نهاده شد. فرایند ساخت این مسجد حدود 12 سال طول کشید و در سال 1348 هجری شمسی نیز مورد بازسازی نهاده شد. مقرنس کاری های مسجد نصیرالملک در جهان بی نظیر است و به علت استفاده از عناصر تزئینی منحصر به فرد، در شمار مسجد های زیبای جهان قرار می گیرد. استفاده از شیشه های رنگی در پنجره های مسجد که اغلب آن ها صورتی رنگ اند، این مسجد به مسجد صورتی معروفیت یافته است. در واقع استفاده از رنگ های مختلف و شاد در کاشی های نمای مسجد و شیشه های پنجره ها نشان از ذوق و هنر سازنده آن دارد.

آدرس: محله گودعربان، خیابان لطفعلی خان زند، کوچه نصیرالملک

مسجد آقابزرگ

مسجد و مدرسه آقا بزرگ در کاشان، منسوب به ملا مهدی نراقی، ملقب به آقابزرگ و از یادگارهای دوره قاجار است. شبستان 40 ستونی مسجد، طرح گودال باغچه و بادگیرهای آن که با معماری سنتی کاشان هماهنگ اند، از مسجد آقابزرگ، مسجدی تماشایی ساخته است.تلفیق این شبستان با مسجد و مدرسه ای که بعداً در کنار آن ساخته شد، یکی از نمونه های کم نظیر تلفیق دو بنا در کنار هم است. هوای خنک در فضای گنبدخانه در تابستان، نجات بخش هر گرمازده ایست.

آدرس: خیابان فاضل نراقی

مسجد رنگونی ها

مسجد رنگونی های آبادان به سبک معماری هندی ساخته شده و متفاوت از مسجدهایی ست که چشممان به تماشا شان عادت نموده. مسجد رنگونی ها قشنگی های دیگری هم دارد. جدا از ورودی اش که شباهت چندانی با مسجد ندارد و بیشتر به کاخی سلطنتی می ماند، محراب زیبای آن هم در میان انبوهی از شکل های هندسی و نقوش اسلیمی و رنگارنگ نهاده شده و نمادی است از بهشت برین.اگر درباره قصه ساخته شدن مسجد هم بخواهید بدانید، باید بگوییم از نخستین گروه هایی که به آبادان آمدند کارکنان عمدتا پاکستانی پالایشگاه رنگون مرکز کشور برمه بودند. به همین علت تصمیم گرفتند عبادتگاهی در زمین های شرکت نفت بسازند و بالاخره با موافقت این شرکت، در زمینی که پیش از این، محلی بود برای عبادت سیک ها، ساخت مسجد را آغاز کردند و در سال 1299 پیروز به اتمام مسجدی شدند که امروز گردشگران زیادی به تماشاش می فرایند.

آدرس: ابتدای خیابان پزشک، روبروی انبار پخش دارو شرکت نفت، در کنار رود افرایند

مسجد کبود

مسجد کبود تبریز که به آن جهانشاه و آبی هم می گویند در چند قدمی میدان ساعت یا شهرداری واقع شده و گنبد کبودش را می شود از داخل خیابان دید.این مسجد طبق کتیبه سردر آن در سال 845 هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه، مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو و به دستور دختر او صالحه خانم بنا شده. مسجد کبود که در جریان زلزله ای ویران شد، به مدت 150 سال ویران بود تا اینکه با بازسازی هایی که بر رویش انجام شد، عظمت و شکوه گذشته اش را به دست آورد.بقیه مسجدها مثل مسجدهای اصفهان به رنگ آبی فیروزه ای تزیین شده اند، اما در اینجا با آبی تیره قشنگی روبرو می شویم و علت نامگذاری مسجد هم همین موضوع است.مسجد کبود با تنوع کاشی کاری ها و خطوط به کاررفته در آن و به ویژه به علت رنگ لاجوردی کاشی کاری های معرق اش، به فیروزه اسلام هم معروف است.

مسجد شاه چراغ

شاه چراغ هم مسجد است و هم مزار پسر ارشد امام هفتم شیعیان یعنی امام موسی کاظم و آرامگاه برادر امام رضا. شاید برایتان سوال باشد که کدام یک از این دو عزیز ازدست رفته، همان شاه چراغ معروف هستند. در پاسخ باید گفت که میرسیداحمد یعنی پسر امام موسی کاظم به شاه چراغ معروف است.اجازه بدهید که این مسجد را برایتان توصیف کنیم تا دریابید که وقتی از زیبایی و سلیقه حرف می زنیم، دقیقا منظورمان چیست. گنبدی آبی در کنار مناره هایی طلایی؛ اگر این ترکیب رنگی خواستنی بنا در سالیان قدیم نشان گر سلیقه و شعور هنری بالا نیست.

وقتی وارد مسجد می شوید، جهانیی دیگر از زیبایی مقابل چشمانتان ظاهر می شود؛ هزاران قطعه آینه بر در و دیوار مسجد شاه چراغ و انعکاس نورها در فضای مسجد هم زیباست و هم کاملا روحانی.

آینه ها و بازی نور باعث می شود که لقب شاه چراغ برای این امام زاده و مسجد کاملا بامسمی و بامعنی باشد. اگر بخواهید بدانید که چه کسی بانی ساخت این مسجد زیبا بوده باید شما را با ملکه تاشی خاتون یعنی مادر ابواسحاق اینجو آشنا کنیم که از پادشاهان فارس در گذشته بوده است.

این بانوی اثرگذار با ساخت مسجد در حوالی مزار شاه چراغ و احداث مدرسه در نزدیکی آن، بناهایی به یادماندنی و ارزشمند برای شیراز و البته ایران به جای گذاشته است.

سال ساخت این مسجد که بی شک از زیباترین مساجد ایران به شمار می رود به سال های 745 تا 750 هجری قمری بازمی شود. علاوه بر آینه کاری های مسجد، استفاده از خطوط فارسی و عربی برای تزئین نمای اطراف آینه ها و کاشی های مسجد هم به تماشای تر شدن آن یاری شایانی نموده است.

حرم حضرت معصومه

اگر گذرتان به شهر قم افتاده باشد، حتما حرم حضرت معصومه، خواهر امام رضا را دیده اید. این مسجد هم با گل ها و شکل های متقارن تزئینی به کاررفته در دیوارها و ورودی بزرگ و باشکوهی که دارد در دسته زیباترین مساجد ایران قرار می گیرد. هر چند حرم حضرت معصومه از نقطه نظر مذهبی و زیارتی بسیار معروف است اما ساختار معماری و تزئیناتش، آن قدرها که باید و شاید ستوده نشده است.

جالب است که طراحی این مکان مذهبی که در واقع، مزار بانویی معصوم و ارزشمند برای مسلمانان است، حس و حالی کاملا زنانه دارد. این مسجد در سال 950 هجری بنا شده و کار کاشی کاری آن را استاد امیرمظفر احمدبن ناماعیل در سال 605 هجری بر عهده گرفته است.

حدود هشت سال طول کشیده تا کاشی کاری های تماشای مسجد به پایان برسد. به نظر می رسد که صرف این همه زمان و دقت واقعا ارزش داشته و اثری از معماران ایرانی به جای مانده که برای هر بازدیدکننده ای مجذوب کننده است. علاوه بر حضرت معصومه، پادشاهان صفوی مختلفی از جمله شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین هم در این مکان دفن شده اند.

مسجد جامع یزد

اگر بدانید مسجد جامع یزد حدود یک قرن است که در این شهر زیبا سرفراز و سربلند زندگی نموده قطعا به هنر و معماری ایرانی می بالید. این بنا فقط مسجدی برای عبادت کردن نیست بلکه شاهکاری تاریخی است که دوره های مختلف تاریخ را از سر گذرانده و ردپایی از تجربه حضور در هر یک از این دوره ها در آن قابل مشاهده است. بخشی از مسجد جامع یزد از دوره ساسانیان برایتان می گویند و بخش دیگری از دوره تیموری، ایلخانی و… . کاشی های زیبا، مناره ها و سَردَر بزرگ این مسجد یزدی، آن را در شاهکارهای معماری قرن نهم هجری ایران قرار می دهد. بلندی مناره های مسجد به 52 متر می رسد. کاشی های معرق کاری شده و گنبد و سقف آن هم که دیگر جای خود دارند. به یزد زیبا سفر و حتما از یکی از زیباترین مساجد ایران یعنی مسجد جامع هم تماشا کنید.

در این سفر و بازدید از مسجد جامع به کتیبه های تماشای اش هم دقت داشته باشید. کتیبه هایی با خط ثلث و کوفی که هم زیبا هستند و هم ارزش تاریخی زیادی دارند. مسجد جامع یزد دارای نقشه ای چهارگوش است و ظاهرا از کعبه در طراحی آن الهاماتی گرفته شده است. این سبک از طراحی نقشه در معماری اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. اگر دوست دارید به مکانی سفر کنید که پر از زیبایی و آرامش است، مسجد جامع در یزدِ دوست داشتنی را از یاد نبرید.

مسجد گوهرشاد

گوهرشاد بانویی بوده که دستور بنای مسجد معروف گوهرشاد را داده است. اگر به حرم امام رضا رفته باشید حتما این مسجد را در مجموعه زیارتی حرم دیده اید. گوهرشاد که همسر شاهرخ، یکی از پادشاهان تیموری بوده است. این مسجد بارها مورد هجوم خشم طبیعت (زلزله سال 1084) یا انسان ها (گلوله باران روس ها در سال 1330) نهاده شده ولی همچنان به حضور قدرتمند خود به عنوان یکی از زیباترین مساجد ایران ادامه می دهد.هم جواری با حرم امام رضا از مسجد گوهرشاد، مکانی پربازدید ساخته و موقوفات بسیاری به آن تعلق می گیرد که بخش اعظم آن مدیون ارادتی است که مردم شیعه به حضرت رضا دارند. گنبد مسجد گوهرشاد، حدود 41 متر ارتفاع دارد و از بیرون با آجرهای لعاب دار و خط کوفی تزئین شده است. دو مناره مسجد هم هر یک ارتفاعی 43 متری دارند.

لازم نیست که توصیه کنیم در سفرتان به مشهد سری هم به مسجد گوهرشاد بزنید. چون حتما به زیارت امام رضا می روید و حتما در مجموعه زیارتی اش، چشمتان به جمال گوهرشاد هم روشن می شود.

منبع:سیـری در ایـران