آب انبار جنک یزد - انجمن آقای شرفی

آب انبار جنک یزد

به گزارش انجمن آقای شرفی، آب انبارها در گذشته از مهم ترین بناهای منطقه ها مسکونی بودند. آب انبار جنک که در محله مسجد جامع یزد قرار گرفته است، یکی از بناهای تاریخی استان یزد به شمار می رود. آب انبار جِنُک جزو 100 آب انباری است که آب قنات وقف آباد یعنی کهن ترین قنات یزد در آن جاری بوده است.آب انبار جنک که در میان بافت قدیمی یزد واقع شده، یکی از این سازه های عجیب و جالب است که به منظور استفاده بهینه از آب در زمان کم آبی بوده است. آب انبار جنک که به عنوان قدیمی ترین آب انبار یزد شناخته شده در کوچه پشتی مسجد جامع واقع شده است. بر بالای در ورودی آب انبار کتیبه ای است بر روی آن سال ساخت 878 هجری قمری ذکر شده است. براساس این کتیبه، آب انبار در زمان حکومت تیموریان بنا شده است. بعلاوه در کتیبه نام سازنده فردی به ناملطف الله ذکر شده است. به نظر می رسد لطف الله این آب انبار را در محله مرکزی یزد یعنی محله مسجد جامع به منظور استفاده مردم از آب آن ساخته و وقف کرده است. گفته می گردد این آب انبار جزو صد آب انباری است که از قدیمی ترین قنات یزد یعنی قنات وقف آباد، سیراب می شده است.

آب انبار جنک که روزگاری آب آشامیدنی مردم محله مسجد جامع یزد را تامین می کرد، امروزه متروکه شده است. علاوه بر متروک شدن آب انبار، نام آن نیز بیانگر افسانه هایی است. در گذشته مردم اعتقاد داشتند در مکانی که دسترسی به آنها سخت بود یا در مکان های تاریک و تو در تو، جن وجود دارد. حتی در بعضی سرداب های خانه ها و حمام های قدیمی به دلیل تو در تو بودن و تاریک بودن، اعتقاد داشتند که جن دارد. آب انبار جنک که در پشت مسجد جامع واقع شده است، به نظر نام خود را از این باور قدیمی گرفته است. در گذشته آب انبارها به ویژه در منطقه ها کویری زیر زمین ساخته می شد و برای رسیدن به شیرآب باید پله های بسیاری را طی می کردند. علاوه بر آن به دلیل نداشتن امکانات کافی برای روشن نگاه داشتن محیط، آب انبار فضای تاریک داشت. فضای آب انبار در هنگام شب به شدت دلهره آور بود و همین امر باعث شده که به اعتقاد مردم این مکان جن داشته باشد و نام آب انبار نیز جِنُک باشد. جنک در گویش یزدی ترکیبی از واژه جن و ک تصغیر است. البته این تنها یک حدس است و ممکن است نام بنا براساس افسانه دیگری انتخاب شده باشد.

معماری آب انبار جنک

آب انبار جنک مانند اغلب آب انبارهای منطقه کویری ایران معماری ساده ای دارد. مخزن آب در زیر زمین تعبیه شده زیرا خاک در قسمت های زیرین خنک تر است و از نور خوشید سوزان تابستان در امان می باشد. برای ساخت آب انبار جنک از مصالح بومی منطقه استفاده شده که شامل آجر، ملات، ساروج و خشت و گل است. بنا تنها یک ورودی داشته و در قسمت پاشیر نیز یک شیر آب قرار داشته است. برای رسیدن به شیر آب باید 25 پله طی نمود. پله های آب انبار عرضی در حدود 1.40 دارند که تقریبا برای عبور دو نفر کفایت می کرده است. به باور باستان شناسان آب انبار سقفی گنبدی داشته که از بین رفته و بر روی آن خانه مسکونی احداث شده است. بادگیر کوچک آب انبار در قسمت شمال غربی خانه واقع شده است.

نحوه دسترسی به آب انبار جنک

آدرس :یزد، پشت مسجد جامع یزد، روبروی در ورودی شمال غربی مسجد.

منبع:سیـری در ایـران

آب انبارها در گذشته از مهم ترین بناهای منطقه ها مسکونی بودند. آب انبار جنک که در محله مسجد جامع یزد واقع شده است، یکی از بناهای تاریخی استان یزد به شمار می رود. آب انبار جِنُک جزو 100 آب انباری است که آب قنات وقف آباد یعنی کهن ترین قنات یزد در آن جاری بوده است.آب انبار جنک که در میان بافت قدیمی یزد واقع شده، یکی از این سازه های عجیب و جالب است که به منظور استفاده بهینه از آب در زمان کم آبی بوده است. آب انبار جنک که به عنوان قدیمی ترین آب انبار یزد شناخته شده در کوچه پشتی مسجد جامع واقع شده است. بر بالای در ورودی آب انبار کتیبه ای است بر روی آن سال ساخت 878 هجری قمری ذکر شده است. براساس این کتیبه، آب انبار در زمان حکومت تیموریان بنا شده است. بعلاوه در کتیبه نام سازنده فردی به ناملطف الله ذکر شده است. به نظر می رسد لطف الله این آب انبار را در محله مرکزی یزد یعنی محله مسجد جامع به منظور استفاده مردم از آب آن ساخته و وقف کرده است. گفته می گردد این آب انبار جزو صد آب انباری است که از قدیمی ترین قنات یزد یعنی قنات وقف آباد، سیراب می شده است.