حذف یک تیزر عجیب و چند سؤال! - انجمن آقای شرفی

به گزارش انجمن آقای شرفی، همه چیز با جست و جویی ساده در یک سایت برای دیدن فیلم تئاتر آغاز شد. بعد به مشاهده تعداد قابل توجهی فیلم تئاتر خارجیِ کپی شده رسید و بعد به تماشای تیزری که آنقدر اوضاعش خراب بود که وقتی پیگیر مجوزش می شوی، خیلی سریع با حذف تیزر و کل فیلم تئاتر از روی سایت روبرو می شوی!

به گزارش انجمن آقای شرفی، شیوع کرونا و تعطیلی کسب و کارها اتفاق های تازه ای را در همه جای جهان و بویژه در بخش سرگرمی رقم زد که پیش از آن چندان سابقه نداشت. گسترش این ویروس و خانه نشین کردن مردم در عین اینکه خلاقیت هایی را شکوفا کرد، به بیشتر شدن کنش های سودمحورانه و کپی کارانه هم دامن زد.

اگر بخواهیم به همه آنچه در 6-7 ماه پس از کرونا در حوزه هنر برای سرگرم کردن مردم و جلوگیری از تعطیلی مطلق این عرصه انجام شد اشاره کنیم، مثال های زیادی را می توان آورد که یک نمونه مهم در حوزه تئاتر، رونق پیدا کردن تماشای فیلم-تئاتر بود؛ فیلم-تئاترهایی که سال های سال بیشتر تئاتری ها به عنوان یک کار اجباری و آرشیوی به آن نگاه می کردند و به همین دلیل ضبط یک نسخه باکیفیت از نمایش ها خیلی برایشان دغدغه نبود، در حالی که کرونا نشان داد همین فیلم-تئاترها می توانند منبع اقتصادی خوبی برای هنرمندان بیکار شده تئاتر باشند. البته بماند که همین ماجرا خیلی از تئاتری ها را متوجه کرد که دچار چه ضرر بزرگی بابت فله ای فروختن آثارشان به سامانه های وی اودی شده اند که قابل جبران هم نبود.

به این ترتیب، با توجه به مناسب نبودن کیفیت خیلی از فیلم-تئاترهای ایرانی، تصمیم مجموعه ای مثل تئاتر ملی لندن برای اینکه صندوقچه فیلم تئاترهای خود را باز کند و تعدادی از آن ها را برای مدتی محدود در یوتیوب به صورت رایگان نمایش دهد، اتفاقی تازه و هیجان انگیز برای علاقه مندان به تئاتر در ایران محسوب می شد، اما متاسفانه نهایت هنر ما در اینجا به این منتهی شد که این فیلم-تئاترهای مجانی را کپی کنیم و به مخاطب بفروشیم.

در ماه های اخیر و پس از آنکه اکران آنلاین فیلم های سینمایی باب شد، بعضی سایت های تئاتری هم کوشش کردند تا چنین امکانی را برای تئاتر فراهم نمایند و از این طریق، هم اکران آنلاین تئاتر داشته باشند و هم مجوز نمایش فیلم-تئاتر بگیرند. به این ترتیب، وقتی به فلان سایت مراجعه کنید، فیلم-تئاترهای ایرانی و خارجی زیادی را می بینید که خارجی ها تقریبا همه کپی شده از همان چیزی است که تئاتر ملی لندن در دوران شیوع کرونا در صفحه یوتیوب خود منتشر کرد. نکته عجیب این است که به نظر می رسد این نمایش ها بدون هیچ نظارتی منتشر شده اند؛ چون بعضی از آن ها تیزرها و صحنه هایی دارند که با قوانین نمایشی کشور اصلا تناسبی ندارد. در این نمونه، بیش از 17 فیلم-تئاتر خارجی منتشر شده که نمایشنامه بعضی از آن ها با فرض اینکه برای اجرا در ایران مجوز بگیرد، قطعا با ممیزی های فراوان خواهد بود. با این حال تیزری از نمایش جولی (Julie) تهیه و منتشر شد که اگرچه انجمن آقای شرفی آن را در اختیار دارد، اما حتا تصویر لینک فروش آن نیز در این خبرگزاری قابل انتشار نیست. منتها پیگری این رسانه درباره اینکه آیا چنین تیزری مجوز نمایش دارد یا خیر، صرفا به حذف نمایش و تیزر از سایت یادشده منجر شد و در کنارش تیزر چند نمایش دیگر نیز حدف شدند.

البته پیگیری های بعدی انجمن آقای شرفی نشان داد که مسئول نظارت بر این سایت، ساترا (سازمان تنطیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) است که این روزها با وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی اختلاف زیادی برای کنترل شبکه نمایش خانگی و در دست دریافت آن دارد.

اگرچه طرح این موضوع در راستای ممیزی و ایجاد مانع برای فیلم-تئاترها نیست، اما دیدن همین چند فیلم-تئاتر خارجی سوال هایی را به وجود می آورد که نمی توان به راحتی از آن ها چشم پوشی کرد. نخست اینکه وقتی هنرمندان ایرانی سال هاست بابت کپی و قاچاق شدن حتی چند دقیقه تصویر از کارشان گله مند می شوند آیا درباره انتشار آثار خارجی به صورت رسمی، نباید دست کم از منظر اخلاق حرفه ای، به گونه ای دیگر عمل کرد؟ آیا نپیوستن ایران به کنوانسیون بِرن و رعایت نکردن حق حق انتشار، ما را مجاز می نماید که هر اثری را در سایتی رسمی کپی نموده و از آن درآمد هم کسب کنیم؟ در واقع سوال اساسی این است که اگر مسئله قانون در انتشار چنین تصاویری را هم کنار بگذاریم، اخلاق در کجای این معادله جای می گیرد؟

این اتفاق همچنین در سینما هم به شکلی دیگر اتفاق افتاده و تا همین چند یک هفته قبل فیلم های سینمایی خارجی مثل جوکر بر پرده سینماها اکران شدند و باید پرسید آیا پخش نماینده ای در ایران رایت این فیلم ها را خریداری نموده است؟